Jak miasta honorują swoich wybitnych mieszkańców?

Podobne godności nadają także inne samorządy. „Honorowy obywatel ma prawo do bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskiej oraz do bezpłatnego parkowania pojazdami samochodowymi” – przekazał nam stołeczny ratusz. Kto w Krakowie może uzyskać tytuł Honorowego Obywatela?

Projekt uchwały w sprawie nadania Annie Dymnej tytułu Honorowego Obywatela złożył Jakub Kosek, przewodniczący Rady Miasta. Propozycja zyskała jednogłośną aprobatę członków Komisji Głównej Rady Miasta Krakowa. Trzy dni temu znana aktorka odebrała odznaczenie podczas uroczystej sesji Rady Miasta Krakowa. – Przyjechałam tu z mamą tramwajem w wieku trzech, czterech lat i czułam się szczęśliwa patrząc na kościół Mariacki, Sukiennice, gołębie. Do dziś, kiedy jest mi źle, to idę właśnie na Rynek, karmię gołębie ziarnem i czuję się szczęśliwa – mówiła Anna Dymna.

W autobusach i tramwajach poza nazwami przystanków coraz częściej pojawiają się także inne komunikaty: prośby, by ustąpić miejsca kobiecie w ciąży, życzenia na Dzień Babci czy informacje o miejskich atrakcjach. Aleksander Miszałski prezydent Krakowa podkreślał, że aktorka nie tylko stworzyła niezapomniane role i wykreowała postaci uwielbiane przez całe generacje widzów, zachwyconych jej aktorskim kunsztem i niezwykłą wrażliwością. – Wrażliwość to cecha, która czyni z naszej Honorowej Obywatelki osobę tak szczególną. Obok swojej błyskotliwej kariery artystycznej regularnie angażowała się w działania miejskich organizacji pozarządowych, niosących pomoc potrzebującym – dodał prezydent Krakowa.

Tytuł Honorowego Obywatela Stołecznego Królewskiego Miasta Krakowa to najważniejsze wyróżnienie przyznawane przez miasto. Propozycje, wraz z pisemnym określeniem zasług uzasadniających wyróżnienie kandydata, mogą zgłaszać: prezydent Krakowa, przewodniczący Rady Miasta czy grupa co najmniej czterech tysięcy mieszkańców. Tytuł może być nadawany żyjącym obywatelom polskim i cudzoziemcom za zasługi dla miasta, całokształt dokonań oraz godną naśladowania postawę życiową. Rada miasta może przyznać do pięciu tytułów w ciągu jednej kadencji. W poprzedniej – wyróżniono kardiochirurga prof. Antoniego Dziatkowiaka, pisarkę Olgę Tokarczuk, rysownika Andrzeja Mleczko, profesor psychiatrii Wandę Połtawską i aktora Jerzego Trełę.

Tytuł Honorowego Obywatela Miasta nie wiąże się w Krakowie z dodatkowymi uprawnieniami. Marszałek Józef Piłsudski pierwszym honorowym obywatelem Warszawy Większość samorządów zarówno dużych jak i małych wyróżnia zasłużonych tytułem Honorowego Obywatela.

W stolicy tradycja przyznawania tytułu Honorowego Obywatela Warszawy osobom szczególnie zasłużonym została zapoczątkowana z końcem I wojny światowej. Jako pierwsi wyróżnienie to otrzymali Józef Piłsudski w 1918 roku oraz Ignacy Jan Paderewski w 1919 roku. Ten ostatni ma też tytuł Honorowego Obywatela Poznania. Ustanowiona w miejsce rozwia-nego samorządu, Tymczasowa Komisaryczna Rada Miejska w latach 1934-1939, nie miała stosownego mandatu aby nadawać honorowe obywatelstwo. Tradycję wznowiono w 1992 roku. Od tego czasu wyróżniono już dziewięćdziesiąt osób. – Honorowe Obywatelstwo Warszawy jest wyrazem najwyższego wyróżnienia i uznania dla zasług lub wybitnych osiągnięć obywateli polskich i cudzoziemców. Przyznawanie tytułu jest przede wszystkim wyrazem szacunku i pamięci dla jego tradycji oraz funkcji stołecznych i metropolitarnych – mówi Edyta Mydłowska-Krawcewicz, z biura prasowego stołecznego ratusza.

Obecnie wyróżnienie jest nadawane w drodze uchwały podejmowanej przez Radę Warszawy, na wniosek złożony uprzednio na ręce przewodniczącej rady. Uroczystego wręczenia oznak Honorowego Obywatela dokonuje Przewodniczący Rady m.st. Warszawy oraz Prezydent Warszawy na uroczystej sesji z okazji Dnia Pamięci Warszawy albo podczas innej uroczystości. Honorowy Obywatel stolicy ma prawo do bezpłatnych przejazdów środkami komunikacji miejskie oraz do bezpłatnego parkowania pojazdami samochodowymi.

W Lublinie tytuły Honorowego Obywatela przyznawane są od 1994 roku. Jako pierwszy takie wyróżnienie otrzymał prezydent miasta z czasów II wojny światowej, Marian Chojnowski, który dbał o zabezpieczenie majątku miasta, przede wszystkim magazynów żywnościowych Społem. Chojnowski wzywał mieszkańców Lublina do zachowania spokoju i dyscypliny, uporządkowania miejsc publicznych, przystąpienia do likwidacji zniszczeń.

W wieku 88 lat zmarł Jan Ptaszyn Wróblewski – polski jazzman, kompozytor. – Zdarzały się takie lata, gdy takie wyróżnienie nie było przyznane, a są też takie, gdy otrzymują je dwie osoby w roku. Do tej pory podjęto 22 uchwały Rady Miasta w sprawie nadania Honorowego Obywatelstwa – mówi Monika Głazik, z biura prasowego lubelskiego ratusza. Wśród wyróżnionych osób są naukowcy, pisarze, poeci, lekarze, sportowcy, artyści, aktorzy, duchowni, działacze społeczni i polityczni. Zasługi opisane są zawsze w uzasadnieniu do uchwały i są zawarte w akcie nadania Honorowego Obywatelstwa. Poza wyróżnieniem (aktem, statuetką oraz pamiątkowym portretem w sali obrad Rady Miasta Lublin w Ratuszu), tytuł nie wiąże się z dodatkowymi uprawnieniami.

W Poznaniu Honorowym Obywatelem zostaje jedna osoba rocznie. Także w Poznaniu przyznawane są tytuły honorowego obywatela. I to od dwudziestolecia międzywojennego. – W ramach uczczenia dnia patronów (który wypada 29 czerwca) Rada Miasta Poznania przyznaje wybitnym osobowościom tytuł: „Honorowy Obywatel Miasta Poznania” – mówi Katarzyna Plewa zastępca dyrektora Biura Rady Miasta Poznania. Pierwszą osobą, której przyznano tytuł Honorowego Obywatela Miasta Poznania był Ignacy Jan Paderewski. W okresie powojennym tytułu nie przyznawano. Powrócono do tej tradycji w 1991 roku, po przywróceniu demokratycznego samorządu. Honorowy tytuł przyznawany jest raz w roku. I tylko jednej osobie. – Przyznaje się go osobom wybitnym, za wyjątkowe zasługi dla Polski i Poznania – mówi dyr. Plewa.

W stolicy Wielkopolski radni zdecydowali, że honorowi obywatele mają prawo do bezpłatnych przejazdów lokalnym transportem zbiorowym.