Kontynent próbuje zrozumieć to, co właśnie go dotknęło. Ok. dwóch tygodni przed wyborami do Europarlamentu na platformie X (dawniej Twitter) pojawił się 14-sekundowy klip nakręcony na niemieckiej wakacyjnej wyspie Sylt. Widać na nim grupę niemieckiej młodzieży wykrzykującej słowa „auslander raus!” („obcokrajowcy precz!”) w rytm muzyki. Trzymają przy tym kieliszki z różowym trunkiem.
Niemcy podzielone prawie tak jak Polska. W trakcie wyborów duch NRD postanowił o sobie przypomnieć. W pewnym momencie teledysku jeden z imprezowiczów dwoma palcami imituje sobie wąsy Hitlera, a drugą ręką salutuje „seig heil”. Film wywołał furię w Niemczech. Jeden z polityków wezwał do postawienia imprezowiczów przed sądem za złamanie krajowych przepisów dotyczących mowy nienawiści.
Nie udało się jednak powstrzymać sił pokazanych na filmie. Kiedy europejscy wyborcy udali się do urn 9 czerwca, skrajnie prawicowa partia Alternatywa dla Niemiec (AfD) osiągnęła najlepszy wynik w historii, pokonując Partię Socjaldemokratyczną kanclerza Olafa Scholza i wywołując szok w najbardziej ludnym kraju Europy.
Rola młodych wyborców
Kontynent próbuje zrozumieć to, co właśnie go dotknęło. Rola młodych wyborców, takich jak uczestnicy imprezy na Sylcie, staje się ważnym powodem.
„Odpowiedzią jest mieszanka czynników”
W Niemczech odsetek młodych ludzi, którzy głosowali na AfD, wzrósł między ostatnimi wyborami do Parlamentu Europejskiego w 2019 r. a obecnymi (o 11 proc. wśród wyborców w wieku od 24 do 30 lat). We Francji partia Marine Le Pen National Rally zdobyła około 30 proc. głosów młodzieży w skali kraju — jest to wzrost o 10 punktów procentowych w porównaniu do 2019 r.
Oto scenariusze [KOMENTARZ]
Nasuwa się pytanie: dlaczego tak wielu europejskich przedstawicieli pokolenia Z i młodszych milenialsów — których rodzice i dziadkowie opowiadali się za lewicową polityką, zapoczątkowując rewolucję seksualną w latach 60. ubiegłego wieku — przyjmuje antytezę ideałów swoich starszych?
I co się stało z piętnem lub wstydem, które kiedyś otaczały jawnie rasistowskie i ksenofobiczne postawy, takie jak te prezentowane w filmie Sylt? Odpowiedzią jest mieszanka czynników, począwszy od kryzysu kosztów utrzymania w Europie, poprzez izolację wielu młodych ludzi w latach lockdownów spowodowanych pandemią Covid-19, aż po opóźnioną reakcję po kryzysie migracyjnym w 2015 r., kiedy to do UE napłynęły prawie dwa mln migrantów.
Istnieją jednak również bardziej nieuchwytne czynniki, związane z faktem, że wielu młodych ludzi doświadcza polityki wyłącznie za pośrednictwem platform mediów społecznościowych, takich jak X i TikTok, gdzie skrajnie prawicowe treści gloryfikujące teorię „wielkiego zastąpienia” i łączące imigrację z przemocą są niekontrolowane.
Dlaczego młodzi wyborcy przeszli na prawo
Mathieu Gallard, dyrektor do spraw badań w firmie sondażowej Ipsos, twierdzi, że partie lewicowe — a konkretnie skrajnie lewicowa partia Francja Niepokorna — pozostają dominującą siłą polityczną wśród młodzieży w wieku od 18 do 24 lat we Francji. Przyznał jednak, że poparcie dla Zgromadzenia Narodowego gwałtownie wzrosło w tym samym przedziale wiekowym w ciągu ostatnich pięciu lat.
Fakt, że przewodniczącym Zgromadzenia Narodowego jest obecnie Jordan Bardella, płynnie wypowiadający się 28-latek popularny na TikToku, pomaga wyjaśnić wzrost poparcia wśród młodzieży.
- W innym filmie opublikowanym przed wyjściem Bardelli na scenę na wiec polityczny wyznaje on, że zdecydował się nosić dżinsy, ponieważ „nie mógł zawracać sobie głowy prasowaniem” swojego garnituru. Miało to zasygnalizować, że jest taki jak jego wyborcy.
- Gallard powiedział, że Młodość Bardelli i jego popularność w mediach społecznościowych nie są jedynymi czynnikami jego sukcesu. — Jego młodość i obecność w mediach społecznościowych nieco poszerzają elektorat… ale nie jest to główny czynnik. Głównymi czynnikami są niepopularność władzy wykonawczej [kierowanej przez Macrona] i znaczenie imigracji w kampanii — stwierdził.
„Nie jestem przeciwko uchodźcom, ale…”
Skrajnie prawicowi przywódcy w Holandii, Niemczech, Włoszech i Austrii również przemawiają do młodych wyborców podobną formułą antyunijnego, antyimigranckiego i antyelitarnego pesymizmu, który przedstawia przywódców ich krajów jako skorumpowanych i oderwanych od rzeczywistości.
Dla Yanisa Ouadah, który dołączył do Zgromadzenia Narodowego w 2021 r. i jest obecnie lokalnym przedstawicielem partii w południowo-zachodniej Francji, antyimigracyjne, twarde przesłanie partii rezonuje ze studentami, którzy obawiają się, że konkurują z niedawnymi imigrantami o dostęp do mieszkań i innych korzyści.
- Kiedy widzisz, że Francuzi nie mogą znaleźć mieszkania we własnym kraju, ale obcokrajowcy mogą, prosimy o narodowy priorytet [w dostępie do mieszkań], coś, z czym zgadza się coraz więcej młodych ludzi — powiedział POLITICO przed wyborami do Europarlamentu.
Emmanuel Macron na dnie, a skrajna prawica u szczytu. Oto najwięksi zwycięzcy i przegrani tegorocznych wyborów europejskich [ANALIZA]
„Imigracja pozostaje zdecydowanie najważniejszą kwestią dla prawicowych wyborców”
Ouadah, który ma nadzieję zostać policjantem, powiązał swój wybór polityczny z przekonaniem, że we Francji szerzy się przestępczość.
- Nie możemy już bezpiecznie wychodzić z domu. Spójrzmy na liczbę ataków z użyciem noża. Mamy rząd, który wyraźnie nie dba o Francuzów — powiedział.
Oudah wspomniał również o tym, co nazwał „ekstremizmem” prezentowanym podczas propalestyńskich protestów w ostatnich miesiącach. Inny często wymieniany przez młodych czynnik to Covid i blokady, które ograniczyły młodzież w czasie, gdy wielu z młodych miało opuścić swoje domy, aby rozpocząć studia.
Rozkazy blokady, które zostały wydane przez przywódców w całej Europie w ciągu kilku tygodni w 2020 r., pomogły ugruntować przekonanie, że elity polityczne są wyniosłe i izolowane od skutków swojej polityki. Takie pretensje są głęboko zakorzenione wśród prawicowych wyborców w wielu krajach europejskich.
Europa się faszyzuje z powodu kryzysu migracyjnego
Jest też temat piosenki nagranej na wideo w Sylt. Prawie dekadę po tym, jak UE otworzyła swoje drzwi dla rekordowej liczby uchodźców uciekających przed wojną w Syrii, nieudokumentowana migracja na kontynent gwałtownie spadła, nawet jeśli legalna migracja pozostaje na wysokim poziomie.
Mimo to imigracja pozostaje zdecydowanie najważniejszą kwestią dla prawicowych wyborców, przeplatając się ze strachem przed „wielkim zastąpieniem” białych Europejczyków przez ciemnoskórych, głównie muzułmańskich imigrantów — termin ten ukuty został przez francuskiego intelektualistę Renauda Camusa i obecnie przenika prawicowy internet.
Młodzi skrajnie prawicowi wyborcy będą kształtować europejską politykę przez lata
Pod wieloma względami wzrost poparcia wśród młodzieży jest oderwany od rzeczywistości. Po osiągnięciu wysokiego poziomu ponad 10 proc. w październiku 2022 r. stopa inflacji w Europie spadła obecnie do 2 proc. To samo dotyczy bezrobocia, które według Eurostatu wynosi średnio 6 proc. w całej UE i jest znacznie poniżej średniej stopy bezrobocia wynoszącej 12,2 proc. osiągniėtej w 2013 r.
Wyzwaniem stojącym dziś przed europejskimi elitami jest oszacowanie konsekwencji przesuniėcia się młodzieży na prawo. We Francji pokolenie Bardelli powróci do urn wyborczych, aby zagłosować w nowym parlamencie krajowym podczas dwurundowych wyborów 30 czerwca i 7 lipca.
Przedterminowe wybory, zwołane przez Macrona, pokażą, czy szokujący wynik wiecu narodowego w ostatnią niedzielę był wybuchem protestu wyborczego, czy też sejsmiczną zmianą w polityce kraju, która ugruntuje pozycję skrajnie prawicowej partii jako głównej siły politycznej.
Podczas gdy sondażownie twierdzą, że wyborcy raczej nie wybiorą Bardelli na najmłodszego w historii premiera swojego kraju, Zgromadzenie Narodowe może zwiększyć liczbę miejsc w parlamencie, torując drogę do kolejnej próby zdobycia prezydentury przez Le Pen lub samego Bardellę w 2027 r.