Nowa era ochrony pracowników po 50. roku życia
„`html
Koniec iluzorycznej ochrony pracowników przedemerytalnych
30 września 2025 roku Sąd Najwyższy podjął decyzję, znacząco zmieniającą zasady bezpieczeństwa zatrudnienia osób zbliżających się do wieku emerytalnego. W uchwale siedmiu sędziów (sygn. III PZP 6/24) postanowiono, że szczególna ochrona przed wypowiedzeniem, przysługująca na cztery lata przed osiągnięciem wieku emerytalnego, obejmuje także pracowników zatrudnionych na umowach na czas określony.
W praktyce oznacza to, że w tym okresie pracodawca nie może wręczyć wypowiedzenia nawet w przypadku, gdy umowa terminowa wkrótce się kończy. Warto jednak pamiętać, że ochrona ta ma zastosowanie wyłącznie w razie zwolnienia z inicjatywy pracodawcy. Nie dotyczy natomiast sytuacji, gdy umowa wygasa z powodu upływu okresu, na jaki została zawarta.
To rozstrzygnięcie kończy wieloletnie rozbieżności i porządkuje dotychczas sprzeczne orzecznictwo. Uchwała jest wynikiem długoletniego sporu prawnego, czego przykładem były wzajemnie wykluczające się wyroki Sądu Najwyższego z 2011 (II PK 20/11) oraz 2014 roku (II PK 50/14). Bezpośrednią przyczyną zajęcia stanowiska była sprawa pracownika zatrudnionego na roczną umowę terminową, któremu tuż przed końcem umowy wypowiedziano kontrakt pomimo objęcia ochroną przedemerytalną.
Jak argumentowała sędzia Agnieszka Żywicka, dotychczasowa, zawężona interpretacja przepisów powodowała, że ochrona zatrudnionych stawała się często „iluzoryczna”. Mimo że decyzja zapadła większością głosów, dwa zdania odrębne pokazują, jak skomplikowany i kontrowersyjny jest temat również wśród samych sędziów.
Zmiany na rynku pracy i potencjalne konsekwencje
Chociaż nowe regulacje znacząco wzmacniają pozycję zawodową osób 50+, mogą również rodzić pewne zagrożenia. Eksperci rynku pracy zwracają uwagę na ryzyko tzw. „dyskryminacji z ostrożności”.
Wyjaśnienie zjawiska „dyskryminacji z ostrożności”
Polega ono na tym, że firmy, obawiając się ograniczeń w zarządzaniu personelem oraz trudności w rozwiązaniu umowy z pracownikiem objętym ochroną, zaczynają unikać zatrudniania kandydatów w wieku przedemerytalnym.
- Według danych z „Barometru Polskiego Rynku Pracy” z 2023 roku, już 14% firm niechętnie zatrudniało osoby tej grupy wiekowej.
- Nowe przepisy mogą skłonić przedsiębiorców do sięgania po młodszych kandydatów, oferowania krótszych umów na czas określony lub korzystania z umów cywilnoprawnych (zlecenie, dzieło), które nie są objęte Kodeksem pracy.
Znaczenie aktywności zawodowej seniorów dla gospodarki
Wprowadzenie rozszerzonej ochrony zbiega się z rosnącą świadomością demograficzną i potrzebą aktywizacji zawodowej osób starszych. Prognozy Głównego Urzędu Statystycznego przewidują, że do 2030 roku liczba osób po 60. roku życia osiągnie niemal 11 milionów. Ich obecność na rynku pracy będzie miała kluczowe znaczenie dla funkcjonowania gospodarki.
Co warto podkreślić, badania wskazują, że pracownicy 50+ są zazwyczaj lojalni i stabilni – rzadziej zmieniają miejsce zatrudnienia oraz wykazują niższy wskaźnik absencji chorobowej.
Instrumenty wspierające zatrudnienie osób przedemerytalnych
Aby przeciwdziałać zniechęceniu, rząd od czerwca 2025 roku wdrożył programy dofinansowujące zatrudnienie tej grupy wiekowej, oferując dopłaty do wynagrodzenia w wysokości połowy minimalnej pensji. W najbliższych latach okaże się, czy te środki okażą się skuteczne w zachęcaniu pracodawców do zatrudniania osób w wieku przedemerytalnym, mimo wyrównanych przepisów ochronnych.
„`
